Farewell: A Tribute to Fr. Cornelio E. Moral, OAR

May hurubaton kita sa Ingles nga pulong nga nagasiling...  “It matters not how a man dies, but how he lives.”

Amo ini ang pagkabig namon kay Fr. Cornelio Moral nga ginatawag namon sa angga nga “Pads.” Kami sa REED Department, sang nahibalu-an namon ang natabo sa iya, sumugod sadtong na-hospitalize siya, tuman gilayon ang amon pagpangamuyo para sa iya, para nga mag-ayo siya… sumugod sadto, adlaw-adlaw, nagapaabot kami samtang nagahawat-hawat ang amon ginhawa kon ano ang latest update sa iya medical bulletin, kon maghambal nga positibo nga naga-respond siya sa mga bulong- NAGAKABUGTAW ANG AMON PAGLA-UM, pagkasunod naman makabaton naman kami sang balita nga naga-deteriorate na siya, LIWAT NAMAN ANG AMON PAGKASUBO, pero sa gihapon wala untat ang amon pagpanagamuyo, kag nagahulat sang DAKO NGA MIRAKULO, apesar nga nahibalu-an namon kon ano na lamang ka gamay sang tsansa kon ibase sa iya matuod-tuod nga sitwasyon. Tubtob…  nga nabaton namon ang malain nga balita nga nagtaliwan na si Fr. Moral, ini sa pihak nga deep in our hearts wala pa gid namon ginbuy-an ang pagla-um nga TANI… TANI…

 

Yes, we are deeply saddened by his untimely demise. For us in the REED Department, his passing away was a great loss because we’ve lost a very special person, our father, our leader, our friend, our priest.

Apang, sa nasiling na, wala sang kabilinggan kon paano si Fr. Moral napatay, sa baylo, para sa amon, sa aton nga su-od nga nakakilala sa iya, ang iya sini nangin kabuhi bilang matuod-tuod nga Kristiyano kag servant of God, ang iya sini ginpakita nga ehemplo sa aton, amo ang pinaka-importante sa tanan. . . Nangin kaupod namon siya sa sulod sang malapit anum ka tuig- from June 2009 tubtob November 2014 bilang amon director, kag bilang aton Vice President for Religious Affairs.

When we think of Fr. Moral, we simply think of him with so much admiration and gratitude in our hearts. And we thank God for allowing our paths to cross because we are so much touched, blessed, and enriched by his life and his priestly ministry.

Memories

Bangud sang iya kamatayon, indi naton mapunggan ang aton kaugalingon nga dumdumon kag handurawon ang mga panahon nga yari pa siya diri, upod naton… Para sa amon siya isa ka, mapinalanggaon nga Amay.

Pads, ginadumdom mo gid kami sa masami, gina-ulikid kon ano ang makapaayo sa amon. Wala ka nagpabaya sa amon nga mga needs, material man or spiritual. Bilang isa ka amay sang pamilya, gin pabatyag mo gid sa amon ang imo pagpalangga kag pagtatap.

One precious memory we will never forget about you is the pamahaw and pasalubong that you always brought us from your travels. For the first time in our experience in the department, permi lang may madamo nga pagkaon kag bisita sa office. May alupe, muffins, ensaymada, peanuts, pulvoron, ice cream, cake kag kun ano pa nga ginadala mo sa office para sa amon kag sa mga bisita nga imo gina-agda sa pag-ambit. Ang opisina nangin masadya kag masako, especially during your birthday, Christmas kag kon ano pa nga mga special occasions. Sa pagkaon mo ginpa-ambit ang imo amaynon nga pagpalangga kag pagtatap. Happy ka gid kon tanan busog, masadya kag nagatililipon. Bisan sa katapusan nga tion, wala ka gid nalipat nga baklan kami sang pasalubong kigan sa Cebu.

We will never forget our thanksgiving lunch sa Bobs pagkatapos sang Solidarity Day kag Catholic Faith Festival. Kada tuig sugod nangin director ka namon, wala untat ang aton summer outings para matagaan mo kami chance nga maka-unwind, makabonding kag maupod hampang sang “redog” until mapierde mo kami tanan. Pero ang kahalam-utan, ikaw man gahatag sang capital para makahampang ang tanan. Indi ko gid malipatan ang Hinobaan kag Cayauan outing naton  nga daw malipong na kami sang katuyo, galing nahuya kami maghambal nga mauntat na ta hampang pusoy, kay nakita namon nga nasadyahan ka gid basta upod ta hampang. You’re one last wish is to go back to Happy Valley Beach in Hinobaan for our summer outing this year kag kabalo gid ko may pusoy kag redog naman. Pero sige lang… ang ginkadtu-an mo subong amo na ang matuod-tuod nga FOREVER HAPPY VALLEY… IN HEAVEN NA…

For us faculty, your presence is an assurance that somebody is there to fight, defend and protect us, an inspiration to boost our morale and bring out the best in us, and a light to guide us in the ministry… Sa kalipay kag kasubo, sa kadalag-ag kag kalutusan, ara ka gid sa pag-upod sa amon…

Bisan sa bahin sang aton mga student assistants, wala mo gid sila ginakalimtan… nakit-an man namon ang imo special concern para sa ila. Amo ini ang rason nga bisan wala na diri sila, liwat sila nga nagabalik agud magpakigbahin sa aton pagtililipon, sa aton mga outings… ini bangud nga ginpabatyag mo sa ila nga kabahin sila sang aton pamilya, indi lamang bilang mga working students. . sa masami, ikaw ang nagapamuno sa paghimo sang inisyatibo agud aton sila mabuligan. Madumduman ko kon paano mo ginbuligan si Karen, sa iya mga kinahanglanon sa iya pag-graduate sadto… si Mark- kon paano mo ginbuligan kag ginpakigbato nga maka-enroll siya tani Education subjects… kag TANAN nga mga material assistance nga ginhatag mo sa ila tanan on top of your fatherly affection.

Ang imo sini paternal affection nabatyagan man sang mga kabataan sang amon mga colleagues sa REED Department… Daw kaangay nga nangin mapinalangga-on ikaw nga LOLO para sa ila… nasadyahan ka mag-upod sa ila… Makit-an namon ang imo matam-is nga pagyuhom kag pagkadlaw sa ti-on nga sunlugon mo sanday Maris, Marielle, Josh, Weng-weng, ang imo apo nga si Jivo, kag sa tanan nga mga kabataan nga nagabisita sa aton opisina. Their company is simply heaven for you, making you feel more energetic.

 Samtang, para sa amon, nangin maayo ikaw nga lider…

A Firm yet Compassionate Leader

You always expect us to be punctual and prepared in all activities of the department and the University.

Paano namon malimtan nga sa masami, ikaw ang una-una nga naga-abot sa tagsa ka aktibidad nga aton ginpang-organize… “INDI PWEDE MALATE!”

You expect us to accomplish our tasks with prompt and excellence, to be always present in the monthly meetings, to be conscious of the spiritual welfare of our students, to respond to the needs of the Church, especially of the Diocese… Kaangay sang isa ka amay, yara ka sa pagpahanumdom kag pagtadlong sa amon sa ti-on nga nangin hawot-hawot kami sa pagtuman sang amon mga responsibilidad sa tagsa namon ka hilikuton…

Sa pihak sang amon mga kapaltahan, nangin bukas ikaw gihapon sa pag-intiende kag pagpatawad sa amon… apang, kon nangin madinalag-on kami sa amon mga ginpanghimo, amon man gilayon mabati-an ang imo wala-untat nga pagdayaw sa amon…  

Fr. Moral, we will surely miss the scent of your presence… ang imo pinasahi nga baho, senyales sang imo pag-abot… Pads, ma-miss namon ang imo yuhom, ang imo jokes, ang imo tingog nga naga-alingawngaw sa apat ka pamusod sang aton opisina, nga daw kaangay sang marching orders gikan sa langit nga nagserbe bilang guide sa amon hamili nga bokasyon, ang amon teaching ministry.

As a leader, you walked with us and always led us by your example… always available to support, very hands-on, efficient… Sa imo kapisan, napabay-an mo gid ang imo kaugalingon nga halungan kag tatapon.

 Bilang isa ka alagad sang Diyos, bilang isa ka pari, makabig ikaw nga isa ka…

Passionate Recollect Priest

Your knowledge, love and commitment to the Order is remarkably admirable. You never missed to keep us abreast of the local and global concerns and activities of the Order, from the mission in Africa, to the revitalization of the Order, to the REAP evangelization programs, to the feast days of the saints of the Order, religious professions and sacerdotal anniversaries… You love to talk about anything Recollect… from history to spirituality but most importantly for us you embodied the animo Rekoleto. 

We see in you, Fr. Moral, the ideal Recollect priest. Ideal ka, bangud nakita namon sa imo ang isa ka modelo nga Recollect priest who passionately loves God, a faithful son of the Church whose outstanding knowledge of the Church’s teachings passed on to us the sound Catholic doctrine and practices. You love the community, your priestly ministry. You are an ardent lover of the Blessed Virgin Mary. You pray a lot.  Bisan ano ka sako, you never forget to pray with your breviary even in our outings, to say Mass and to pray the Rosary.

I think if there is one Filipino Recollect priest who is as visible and involved in all aspects of our academic and spiritual life here in UNO-R that would be you, Father.

In anticipation of your 40^th sacerdotal anniversary, God has graced you to celebrate your priesthood in heaven with Him at His table in the company of your holy brother priests.

 Gratitude

Dre, there will not be enough words to express our deep love, respect, and appreciation for all the things you shared with us. But still we say one last time, thank you… MADAMO GID NGA SALAMAT…

Thank you for your love. Thank you for your concern. Thank you for the inspiring life you shared with us which strengthened our faith in God, our prayer life, our love for the teaching ministry, our commitment to service, our love for the community. May your integrity and legacy continue to inspire us all as we work in the vineyard of the Lord, in the ministry of evangelization which you fervently devoted your life.  

On a very personal note, gusto ko lang pasalamatan ang imo bug-os nga suporta sa akon ilabi na gid sa akon graduate studies, tungod sa imo natapus ko ang akon Masteral, kag sa karon naman ang akon doctoral studies which I want to dedicate it to you kay amo ini ang imo na namian nga topiko: ang nahanungod sa GRADUATE ATTRIBUTES, nga sa makapila ka beses nangin kabahin ikaw as critic and consultant sang akon paper. Siguro kon buhi ka pa, you’ll be proud of this. Ang akon katapusan nga hingyo sa imo nga pirmahan mo ang faculty development request ko, gin-grant mo gid dayon bisan ato ka pa sa Cebu, ginpapirmahan mo lang sa office kay Nang Belen kay hambal mo indi ka pa makabalik tungod kay may bagyo… diri ko gid nabatyagan kag napamatud-an ang pag-ulikid mo gihapon sa akon bilang isa ka amay… Pads, tani updanay ta to sa Cebu, ugaling kay ginpasugtan mo ako nga magpabilin agud mahikot ko ang akon mga buluhaton after sang akon pre-oral defense. 

Pads, isa pa gid sang indi ko malimtan kag ginapasalamatan ko sa imo, since pareho ta birthday, June 15, ginalibre mo ako pirmi sa pamahaw, indi na ko maghanda, kay sa imo pa lang handa, damo na… ina sa sulod gid sang anum ka tuig. Ti, sumugod sa dason nga tuig, sa aton naman liwat birthday, ako na mahanda para sa aton nga duha para sadya gihapon, kag bilang pagdumdom namon sang imo birth anniversary. PROMISE KO NA SA IMO.

Kag sa katapusan, bangud man sa imo, nakapensar ako nga magpangasawa na kay masami mo ako ginahambalan, ti, Dens, san-o ka pa ya mangasawa? Ti, natabo gid, nakibot ka na lang sang ginhatagan ko ikaw wedding invitation. Salamat gid kay ara ka gid sadtong adlaw sang kasal ko, sa paghatag sang blessing sa amon ni Bombo Jaz.

Dre, ka dako gid sang imo bahin sa akon kabuhi kay nangin dako ikaw nga inspirasyon sa akon,  nakita ko ang akon kaugalingon sa imo. Ang akon dako nga pagtahod kag pagrespeto sa imo… ang akon pagpalangga sa imo magapabilin.  

Goodbye

The famous Helen Keller once said, "What we have once enjoyed, we can never lose.  All that we love deeply becomes part of us." 

Father, it’s farewell for now. By death, you may be physically away from us, from our sight but by that special love we have for you in our hearts, you are and will always be ever present to all of us.

Now, we can be assured that someone beyond us is watching over us and prays for us.

PADS, MADAMO GID NGA SALAMAT…  TUBTOB SA ATON LIWAT NGA PAGKIT-ANAY.